Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016

Η Βεντερούγα!

Μια Κεφαλλονίτικη ιστορία   από τα πέτρινα χρόνια,  της κατοχής.
Πιστεύω και παραδόσεις, που στην ανάγκη ξαναζωντανευουν...

Η ΒΕΝΤΕΡΟΥΓΑ                                (Ραχίτιδα)

Οι αρρώστιες, η μια έφευγε η άλλη ερχόταν.  Το εξασθενισμένο από την αβιταμίνωση σώμα του παιδιού, το κιτρινισμένο πρόσωπό του, οι πρησμένοι αδένες του κάτω απ τις μασχάλες του, το άνοιγμα της μύτης (σπόρισμα) οι πόνοι στην πλάτη  και στα πόδια  τον κρατούσαν ακίνητο, ξαπλωμένο στο αχυρένιο στρώμα ολόκληρες μέρες.
Η εντριβή με ακάθαρτο πετρέλαιο, ή με λάδι τα μόνα φάρμακα που υπήρχαν- δεν έφερναν κανένα αποτέλεσμα. Η μάνα του ανησύχησε, έκανε συμβούλιο με την θεια, φώναξαν την ξαδέλφη τους την Ελένη από το πέρα χωριό για μια ακόμη γνώμη.
Ξέρω τους είπε αυτή μια γριά από το άλλο χωριό όπου γνωρίζει από ξόρκια αν θέλετε να πάμε. Ανησυχώ για αυτούς τους πόνους στην πλάτη είπε η μάνα μην αφήσουμε το παιδί να καμπουριάσει όπως τόπαθε η κόρη του τάδε που δεν την πήγαν πουθενά και καμπούριασε.
 Την άλλη μέρα το πρωί ξεκίνησαν για το πέρα χωριό. Μια αυλή στρωμένη με χώμα, περιφραγμένη με ξερά κλαριά πουρναριού έκρυβε ένα καφετί σπιτάκι, κάτι σαν παράγκα σκεπασμένη με κεραμίδια.
-Μανταλένα, έ Μανταλένα άνοιξε να σου πω κάτι, εγώ είμαι η Ελένη.
Θόρυβος απαλός ακούστηκε από το μέρος της αυλής σα να σερνόταν φίδι, τράβηξε στην άκρη ένα ξερόκλαδο και παρουσιάστηκε μια συμπαθητική γερόντισσα, με το άχρωμο απ την πολυκαιρία τσεμπέρι της, ριγμένο ατημέλητα πάνω στα χιονάτα μαλλιά της.
Ένα μπαστούνι που ήταν κομμένο από κλαρί δένδρου ήταν το στήριγμά της, δικό της και των χρόνων που κουβαλούσε στην πλάτη της.
Η Ελένη της εξήγησε το και το, πρέπει να εξετάσεις το παιδί.
Αυτή έπιασε το παιδί απ το χέρι το τράβηξε μέσα κι έκλεισε την πόρτα
Εσείς περιμένετε είπε.
Γδύσου από τη μέση και πάνω είπε, άρχισε να πασπατεύει την πλάτη αλείφοντάς την με λάδι,  από το καντήλι  μονολογώντας   κάτι ακαταλαβίστικα τροπάρια:
(Αντιγραφή  από το φοβερό βιβλίο του Αγγελοδιονύση Δεμπόνου κάποια στοιχεία για την "βεντεούγα", την κήφωση ή σκολίωση , όπως την αναφέρει)

 "......"Κρατώντας στο χέρι μαχαίρι μαυρομάνικο, που το έχουμε στραμμένο προς τον άρρωστο , λέμε το ακόλουθο ξόρκι...

(Σε ορκίζω , σε ξορκίζω, πράμα ακάθαρτο, αν είσαι στο μεντούλι, να έβγεις στο κόκκαλο, αν είσαι στο κόκκαλο , να έβγεις στο κρέας. αν είσαι στο κρεάς να έβγεις στο πετσί. Και αν είσαι στο πετσί, να βγεις από το βαπτισμένο , μυρωμένο κορμί του (της).....")

 Έριξε στα κούτσουρα στην φωτιά κάτι βότανα, μια μυρωδιά εξωτική σαν καμένη δάφνη ή λεβάντα γέμισε το δωμάτιο.
Το παιδί νόμισε ότι έβλεπε μια μάγισσα που θα καβάλαγε την ιπτάμενη σκούπα.

Μη πεις σε κανένα τίποτα από ότι είδες και άκουσες είπε. Θα έρχεσαι εδώ για 7 μέρες για να γίνεις καλά.
Βγήκε έξω, κάλεσε τις γυναίκες και αποφάνθηκε:
Το παιδί έχει τη βεντερούγα. Πρέπει να κάνει για 40 μέρες νηστεία , να μην τρώει τίποτα θηλυκό   ούτε κρέας από γίδα, ούτε κότα,   ούτε σαρδέλες και όταν τελειώσουν οι 40 μέρες θα γίνει καλά.
Η γριά κάτι θα ξέρει είπε η           Ελένη,
Η μάνα έμεινε εμβρόντητη μην πιστεύοντας στα αυτιά της.
Η θεια είπε:
Πάμε ήλιε μου σπίτι μας,
Το παιδί ρώτησε μα υπάρχουν θηλυκά χόρτα; Αφού μόνο αυτά τρώμε.
Η     Θεια δεν του απάντησε μόνο έστριψε το κεφάλι της για να μην δει τα δάκρυά της…

Γαβριήλ Παναγιωσούλης

12 σχόλια:

Μαριάνθη είπε...

ΚΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΓΑΒΡΙΗΛ!!!!

Αστοριανή είπε...

...και να σκεφτείς ότι υπάρχουν νοοτροπίες παρόμοιες και στις μέρες μας...

Καλογραμμένη ανάμνηση...

Χαιρετισμούς,

Υιώτα

pylaros είπε...

Καλή σου Εβδομάδα αγαπητή μπυ Μαριανθη

χαιρετισμούς

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Αγαπητή μυ Υιώτα
Τότε από τις κακουχίες ο κόσμος ήταν ευκολοπιστος, υπήρχαν και βότανα και μάγια
Σήμερα με τα drones να πετούν δίπλα σου χωρίς ανθρώπους, αν τα έβλεπαν την εοχή εκείνη θα νόμιζαν ότι ήρθαν από τον Άρη,
Ευχαριστώ

Γαβριήλ

airis είπε...

Μετέφερες με το δικό σου γλαφυρό τρόπο, τις πεπαλαιωμένες δοξασίες που μεγάλωσαν γενιές και γενιές Γαβρίλη μου!
Η έλλειψη πληροφόρησης και η αγραμματοσύνη ήταν υπαίτιες για όλα αυτά...
Να'σαι καλά :)
Την αγάπη μου...
@

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Αριστέα,
Έχεις απόλυτο δίκιο, όμως η δυστχία του πολέμου, η πείναι και οι σκοτωμοί, μαζί με την αγραμματοσύνη εύρισκαν διέξοδο στις παμπάλαιες παραδόσεις και στην θρησκεία όπου ο παπάς με τις λιτανείες του για να βρέξει, με τις προηγιασμένες και με όλα αυτές τις φαντασίες κρατούσαν τον λαό σε ένα επίπεδο
απομονωτισμού λες και ήταν μεσαίωνας, είναι κάτι που περάσαμε όλοι όσοι μεγαλώναμε σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε απολύτως τίποτα.

Ευχαριστώ
την αγάπη μου

Γαβριήλ

Μηθυμναίος είπε...

Γι' αυτή τη "βεντερούγα", Γάβο πρώτη φορά ακούω ή μάλλον διαβάζω. Όλοι ξέρουμε πως κάθε τόπος, μέσα στις παραδόσεις του είχε και την πίστη σε κάποιες δοξασίες, εκδοχές απλών ανθρώπων για φαινόμενα παράξενα. Τελικά το παιδί γιατρεύτηκε; Αυτό έχει σημασία. Αλλά καμιά φορά η δυνατή πίστη κάνει το θαύμα της... Μένω με την απορία...

Μαρία Κανελλάκη είπε...

Την ίδια απορία έχω κι εγώ με του Στράτου. Γιατί πέρα απ' την παραδοσιακή επιστήμη υπάρχει η δύναμη του ανθρώπινου νου που ορισμένες φορές έχει θαυματουργικά αποτελέσματα. Διαφωνώ βέβαια με τους πάσης φύσεως τσαρλατάνους που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο, αλλά μήπως το ίδιο δεν γίνεται κι από ορισμένους ορκισμένους γιατρούς ή φαρμακευτικές εταιρείες;
Το κείμενο πάντως είναι πολύ δυνατό και αποτυπώνει την απόγνωση του ανθρώπου όταν δοκιμάζεται τόσο σκληρά.
Την καλησπέρα μου Γαβριήλ!

pylaros είπε...

Καλησπέρα φίλε μου Στράτο,
Στην αρχή νόμιζα πως μόνο εγώ γνώριζα για την αρρώστια αυτή, ή ας πούμε μόνο στο χωριό μου στην Πύλαρο, Την δημοσίευσα λοιπόν σε ένα άλλο σάιτ Κεφαλλονίτικο, αμέσως μου απάντησαν και μου έστειλαν και τα λόγια από τα ξόρκια από όπου τα αντέγραψα εδώ (μόνο τα ξόρκια)
Σημείο ότι ήταν γνωστή σε όλη την Κεφαλονιά ή ακόμα και στα Επτάνησα.
Την καληνύχτα μου ευχαριστώ

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Αγαπητή μου κ. Μ. Κανελλάκη,
Υπήρχε τέτοια μαυρίλα τέτοια δυστυχία τέτοιες ανημποριές για χρόνια, όχι μια μέρα και δυο.
Ο κόσμος απελπισμένος δεν ήξερε που να αποταθεί. Γιατρός, φάρμακα, ούτε ασπιρίνη δεν υπήρχαν, μια απομόνωση που ήταν αδύνατο να κρατήσουν τα κότσια σου.
Ο λαός από τη μεγάλη φτώχεια γυρνούσε το κεφάλι ψάχνοντας για ελπίδα. Ξέθαψαν τις παραδόσεις του μεσαίωνα η εκκλησία οι παπάδες τρέχανε στους δρόμους κάνοντας λιτανείες το καλοκαίρι για να βρέξει, οι στέρνες άδειαζαν από νερό, οι γυναίκες ψάχνανε για να λύσουν το μάτιασμα από τα ζώα τους να λύσουν την βασκανία, άλλο τόσο και οι αγιάτρευτες αρρώστιες στα μικρά παιδιά πηγή τους η αβιταμίνωση, η κάθε μάνα πιανόταν από μια κλωστή ελπίδας κι ότι βγει, τι έχει να χάσει; Το ίδιο έκανε και η μάνα μου, μαζί πήγαμε στην γερόντισσα... Άστα είναι να μην τα συζητάς,
Τάφερε έτσι η τύχη κι έγραψα το παρόν σε άλλη Κεφαλονίτικη σελίδα νομίζοντας ότι μόνο εγώ το ήξερα, μου απήντησαν και μου έγραψαν και τα λόγια, έτσι είδα ότι ήταν κοινό μυστικόν.

ευχαριστώ πολύ
με εκτίμηση

Γαβριήλ

Dennis Kontarinis είπε...

Ακόμη και σήμερα φίλε Γαβρίλη, σε πολλά μέρη της πατρίδας, που οι άνθρωποι δεν αποφάσισαν να προχωρήσουν, συναντάς αυτή τη νοοτροπία.
Άριστα δοσμένο ένα επισόδειο της εποχής των παιδικών μας χρόνων.
Τότε, κείνα τα δύσκολα χρόνια, που ο αγώνας μας ήταν να βρούμε ένα κομμάτι ψωμί.
Νάσαι καλά.

pylaros είπε...

Καλημέρα φίλε Ντένη,
Η ιστορία μου ,
είναι κατάλοιπα μιας κοινωνίας που δεν είχε άλλον τρόπο να εκφράσει την απελπισία της πάρα πηγαίνοντας προς τα πίσω πιστεύοντας τις παραδόσεις των παππούδων της για να επιβιώσει...
Ευχαριστώ
Γαβριήλ