Ο Λύχνος, ο Χρόνος, ο Ίσκιος

Στο στερέωμα λάμπει ο ήλιος, στης νύχτας τη σιγαλιά τρεμοσβήνει το φως του λύχνου, και τα δυο μου χαρίζουν το μοναδικό σύντροφο της ζωής μου.
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Σκεπασμένο από τη σκιά του βουνού σα να ζητούσε την προστασία του, το πατρικό μου σπίτι με καλωσόρισε. Εγκαταλειμμένο, έρημο, πνιγμένο από αγριόχορτα και με τις μισό-ξηραμένες κληματαριές του να το περικυκλώνουν. Κανείς δεν με περίμενε. Στο άνοιγμά της, η πόρτα έτριξε σα να φοβήθηκε τη βεβήλωση του ξένου. Έτριξε σα να ζητούσε προστασία από τον απρόσμενο επισκέπτη. Οι αράχνες με αναγνώρισαν και παραμέρισαν, κάνοντάς μου χώρο να περάσω. Με λύπη κοίταξα το σπίτι που γεννήθηκα, ερειπωμένο, σκεβρωμένο, από τα τόσα πολλά χρόνια ερημιάς.
Από κάθε γωνιά του, εμφανίστηκαν μπροστά μου αναμνήσεις σα φαντάσματα μιας άλλης προηγούμενής μου ζωής, που τώρα έχει χαθεί. Στο πάτωμα διέκρινα την καταπακτή που έβλεπε προς το κατώι, έτσι όπως την είχα αφήσει εδώ και πολλά χρόνια. Με χέρι τρεμάμενο έβαλα το δάχτυλο στον κρίκο και σήκωσα την πορτίτσα. Μια τετράγωνη τρύπα φάνηκε μπροστά μου. Κατέβηκα την παλαιά σκόρο-τρυπημένη ξύλινη σκαλίτσα, ήταν η ίδια όπως τότε, μια κίτρινη σκόνη από σάπιο ξύλο γέμισε τα χέρια μου, μπήκε στην αναπνοή μου. Έσκυψα το κεφάλι, κύρτωσα την πλάτη μου για να χωρέσω, σκυφτός προχωρούσα, ο φακός έτρεμε στο χέρι μου. Το πόδι μου έμπλεξε σε κάτι σύρματα, τράβηξα την άκρη τους. Ένας λύχνος εμφανίστηκε, μπρούτζινος με χερούλι από τενεκέ σκουριασμένο. Τον πήρα στο χέρι μου, τον χάιδεψα, γέμισα σκόνη, σκουριά.
Θυμήθηκα τότε που με το φως του μάθαινα το αλφαβήτα, τότε που το φως του, διαπερνούσε τα τζάμια του παραθύρου μαζεύοντας τις κουκουβάγιες στο διπλανό κυπαρίσσι, (τώρα δεν υπάρχει πια, ξεράθηκε,) οι οποίες λαλούσαν πένθιμα όλη τη νύχτα.
Ήταν η εποχή που ακόμα δεν είχε κυκλοφορήσει η πενικιλίνη, η τηλεόραση, το στυλό διαρκείας, τα παγωμένα φαγητά, τα συσκευασμένα προϊόντα, τα ηλεκτρικά πλυντήρια, τα ψυγεία, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το νάιλον, οι βίντεο-κασέτες, το χάπι, το καλσόν, το χαρτί υγείας… Τότε που δεν υπήρχε κινηματογράφος, ηλεκτρικό φως, τηλέφωνο, υπέρ-βραχέα ραδιοφωνικά κύματα...
Κοιτάζοντας το λυχνάρι παρομοίασα αυτή την περασμένη εποχή, σαν τον καιρό που ζούσε ο Διογένης, ο οποίος με το λυχνάρι έψαχνε να βρει ανθρώπους, πριν από δυο χιλιάδες χρόνια και κάτι.
Αμφιβάλλοντας για την ορθότητα της σκέψης μου, κοίταξα τον εαυτό μου, στο θαμπό-χάραμα της ύπαρξής μου. Κοίταξα το πορτραίτο που κουβαλούσα μαζί μου, που φιλοτέχνησε ο φίλος ζωγράφος Νίκος από τη Νέα Υόρκη. Τα χιόνια έχουν έρθει στα μαλλιά, τα χρόνια, μου έχουν κυρτώσει την πλάτη, ρυτίδες σαν ξερά και άγονα ρυάκια γέμισαν το πρόσωπό μου, σκέφθηκα τα δυο χιλιάδες χρόνια που έχουν περάσει από τότε και τρόμαξα. Στάθηκα στο σημείο αυτό του χρόνου, σα μαρμαρωμένος. Μα είναι ποτέ δυνατόν να έχει περάσει ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από την εποχή του Διογένη με το λύχνο και να μην έχει αλλάξει τίποτα;
Κοίταξα πίσω μου, το φως του λύχνου τρεμόσβηνε κάνοντας τον ίσκιο μου να κινείται, να με ακολουθεί. Δοκίμασα να του ξεφύγω, αδύνατον, αφού ο ίσκιος ήταν δικός μου.
«Ε! που φεύγεις που πας;» μου είπε, «σε περίμενα, είμαι δικός σου, ο δικός σου ίσκιος.»
Τον αναγνώρισα, ήταν αυτός που με ακολουθούσε, έμοιαζε όπως τότε, ο ίδιος, ούτε τ’ άσπρα μου μαλλιά, ούτε τις ρυτίδες έδειχνε. Πήρα θάρρος. Με χαρά φώναξα: «Ίσκιε μου, σύντροφέ μου, είσαι ο μόνος που έμεινες όπως τότε.»
Έτρεξα να τον πιάσω, έσκυψα, μου ξέφυγε, κουράστηκα, τότε ένιωσα τα σημάδια του χρόνου να με νικούν… Μέτρησα τα χρόνια από την εποχή του λύχνου που με παράπονο με φώναξε παππού, κατάλαβα, ήθελα παρέα…
Πήρα το λυχνάρι στην ξενιτιά στο σπίτι μου, το έτριψα, γυάλισα τον μπρούντζο, το τενεκεδένιο χερούλι έμεινε σκουριασμένο. Το κρέμασα στον τοίχο. Είναι το μόνο που ξέρει το μυστικό μου, είναι η παρέα μου, ο μάρτυρας που με είδε όταν γεννήθηκα, ο σύνδεσμός μου με το παρελθόν, μιας αθώας ύπαρξής μου, της άλλης προηγούμενης ζωής μου, αυτής που χάθηκε, αυτής που δεν υπάρχει, αυτής που τείνει να ξεχασθεί, αυτής που αγνοούν οι νεοέλληνες ότι κάποτε υπήρχε.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης,

Νέα Υόρκη