Σάββατο 7 Ιουνίου 2008

ΤΟ ΘΑΜΠΟΧΑΡΑΜΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

Η ηλικία της Αθωότητας στα Μαρκάτα Πυλάρου!

Ο παπάς ήταν ο άξονας του χωριού όπου γύρω του στροβιλιζόταν ολόκληρη η γη. Γύρω του ζούσε κι ανάπνεε η κοινωνία του χωριού. Ήταν ένα κινητό ληξιαρχείο, κρατούσε σε τετράδιο τις γεννήσεις, βαφτίσεις και θανάτους των πιστών, όταν γέμιζε το πέταγε σε μια γωνιά, υπόγραφε τα πιστοποιητικά γεννήσεως κάτω από το (ο εφημέριος). Το καλοκαίρι σε ανομβρία με την εικόνα της Παναγίας έβγαινε σε λιτανεία στους χωματένιους δρόμους του χωριού παρακαλώντας την να βρέξει. Και πολλές φορές γύριζαν λασπωμένοι απ’ τη βροχή. Οι πιο παλαιοί λέγανε ότι διάλεγε τις μέρες που ήταν νέο φεγγάρι και υπήρχε η πιθανότητα ν’ αλλάξει ο καιρός. Τα πιτσιρίκια λέγανε ότι όταν πεθάνει ένας παπάς τον βάζουν στο φέρετρο καθιστό, ποτέ ξαπλωμένο όπως τους κοινούς θνητούς.
Το χωριό ετοιμαζόταν, θα γινόταν η βάφτιση της μπέμπας κόρη της Πηνελόπης, ειδοποίησαν τον παπά, έφεραν την κολυμπήθρα στο σπίτι, σε όλες τις γωνίες του σπιτιού ήταν κρυμμένα παιδιά και περίμεναν ν’ ακούσουν το όνομα αυτής ώστε να τρέξουν να δώσουν τα συχαρίκια στη μάνα που κρυβόταν στο διπλανό δωμάτιο κάνοντας τάχα ότι δεν ήξερε τι όνομα θα έδιναν στο παιδί της ο νονός. Αυτός που θα έφτανε πρώτος και θα φώναζε τ’ όνομα θα έπαιρνε, και το δώρο. Το μυστήριο της βάφτισης άρχισε, τα παιδιά σπρώχνονταν να δουν το θέαμα, μα και ν’ ακούσουν και το όνομα αυτής, ώστε να δώσουν τα συχαρίκια στην μάνα.
Ένας πιτσιρικάς ο γιος του Μεμά έμεινε με το στόμα ανοιχτό καθώς ο παπάς βουτούσε την μπέμπα στην κολυμπήθρα, φωνάζοντας και το όνομα αυτής;
Με μιας ξέχασε γιατί είχε πάει, ξέχασε να τρέξει να φωνάξει το όνομα στη μάνα, απόρησε, γύρισε το κεφάλι του και ρώτησε τα άλλα παιδιά, μα καλά γιατί το μωρό δεν έχει κότα; (πουλάκι)
Η γριά Ευανθία, που ήταν και μοιρολογίστρα έστεκε παρέκει κι άκουσε την συζήτηση πετάχτηκε σα σπίθα και είπε: Μα της την έκοψε ο παπάς.
Της την έκοψε ο παπάς, της την έκοψε ο παπάς επαναλάμβαναν σα (χορωδία) τα πιτσιρίκια του χωριού.
Ο γιος του Μεμά έμεινε αποσβολωμένος, σκέφτηκε ότι έχει πολύ δύναμη ο παπάς, αφού ο ίδιος εκτός του να κόβει κότες, χτυπούσε την καμπάνα το πρωί για σχολείο, το απόγευμα για το απογευματινό, μα και πριν κάτσει ο ήλιος για βράδυ, στις εορτές για να πάει ο κόσμος στην εκκλησία. Στους θανάτους ο χτύπος της καμπάνας συντροφεύει τους νεκρούς ως την τελευταία τους κατοικία, λες και μπορούσαν να την ακούσουν. Έτσι ο γιος του Μεμά πήγε ως παπαδοπαίδι στο ιερό, φύσαγε τα καρβουνάκια κι έβανε λιβάνι στο θυμιατό, έβαζε σε καμινέτο το ζέον, ακολουθούσε με τα εξαπτέρυγα την περιφορά του ευαγγελίου και φιλούσε το χέρι του παπά. Πολλές φορές έλεγε και το πάτερ ημών. Συντρόφευε τον παπά στα σπίτια παραμονή φώτων για τον απαραίτητο αγιασμό και σιγο- έψαλλε μαζί του το «εν Ιορδάνη…»
Του κρατούσε και το θυμιατό στα τρισάγια πάνω από τους τάφους. Κατά κάποιον τρόπο ο παπάς αντιπροσώπευε τη μόνη «εναπομείνασα γνήσια ελληνική» αρχή, στα μαύρα χρόνια της ξένης κατοχής, της σκλαβιάς.
Επιτέλους ήρθε η μέρα που οι καμπάνες σήμαναν χαρμόσυνα για την απελευθέρωση, έφυγαν οι κατακτητές. Χαράς ευαγγέλια.
Ο γιος του Μεμά βρέθηκε έξαφνα μπρος στο χάος που ενέσκηψε στην ελληνική ύπαιθρο απ’ το κενό εξουσίας, μα και την πάλη προς απόκτησή της από διάφορες ομάδες ελλήνων. Πρόσφεραν όλοι τους τη δική τους δικαιοσύνη και την σερβίριζαν σε πιάτο με κομμένες κεφαλές αντιπάλων σαν να ήταν το κεφάλι του Αϊ Γιάννη. Αυτό ήταν το τέλος της παιδικής του ηλικίας, σαν εκεί να σταμάτησε το τρέξιμο του χρόνου, και με μιας βρέθηκε ενήλικας στον αγώνα επιβίωσης, με παιδική όψη, ποτισμένος με του χωριού την αθωότητα, μουσκεμένος με θαλασσινή αρμύρα να ζητιανεύει σε ξένα μέρη για μια θέση κάτω απ΄ τον ήλιο και το χειρότερο χωρίς παπά.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης

14 σχόλια:

Μηθυμναίος είπε...

Ο Γαβριήλ έχει αυτό το χάρισμα να μας σκαρώνει ζωντανές ιστορίες όχι μόνο από την πατρίδα του, που άφησε νέος αλλά κι από τους τόπους που έζησε κατά καιρούς. Δεν αρνήθηκε ποτέ τη χώρα που έλαχε να έχει ζήσει. Κι από άλλες, προηγούμενες ιστορίες του μας έδωσε δείγματα ότι έμαθε πολλά από τους πάντες δίχως ν’ αλλοιωθεί η ταυτότητά του. Αντίθετα την πλούτισε. Και... μας πλουτίζει...

Ανώνυμος είπε...

Mia apo tis pleon grafikes sou selides. Mesth, xaritwmenh,
an8rwpinh!
Na eisai panta aksios!
...kai Happy Father's Day.
Na se xairetai h oikogeneia sou, asfalws ki emeis.
M' ektimhsh, Yiwta Stratis

pylaros είπε...

Μα τι καταιγισμός πλουσιοτάτων κοσμητικών επιθέτων και μη, αγαπητέ μου Μηθυμναίε!
Χαίρομαι που εννοείς ας μου επιτραπεί η λέξη το polifacético της γραπτής έκφρασής μου, χωρίς όμως να χάνω το πρωτότυπο (la originalidad) του έλληνα.

Στράτο ευχαριστώ

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια αγαπητή μου Υιώτα,
Επισης Ηappy Father's day sto σύζυγό σου.

Ευαχριστώ

Γαβριήλ

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

Πολύ μου άρεσε το κείμενό σου Γαβριήλ. Εκτός από τις αδρές πινελιές της τρυφερότητας, της αδυσώπητης σκληρότητας,και του ανθρώπινου στοιχείου, προκύπτουν και πολύ ενδιαφέροντα λαογραφικά στοιχεία.

Ανώνυμος είπε...

Γαβρίλη,

Αυτή η παιδική αθωότητα είναι που δίνει λίγο χαμόγελο στον πλανήτη μας.

Για όλα τ'άλλα. . .δρόμος μακρύς.

Νάσαι καλά,
Νίκος

pylaros είπε...

Φαίδων, Οι ‘αδρές πινελιές της τρυφερότητας,’ μένουν στη μνήμη σαν αιώνιες σταλαγματιές δροσιάς από όπου φιλοσοφούμε και αντλούμε την ματαιότητα των μετέπειτα πράξεων και της ύλης.
Ευχαριστώ
Γαβριήλ,

pylaros είπε...

Νίκο, αυτή η παιδική αθωότητα είναι που εκμεταλλεύετε η ανθρώπινη κοινωνία.

Ευχαριστώ

Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Γαβρίλη μου, το κείμενο είναι ένα λαογραφικό χαλί κεντημένο με παραδόσεις, που κράτησε πάνω του την ζωή των περισσοτέρων από μας. Η τελευταία περίοδος του γραφτού σου, που αναφέρεται στο τέλος της παιδικής σου ηλικίας, με συγκίνησε αφάνταστα. Μου θύμισε τα απροσάρμοστα κομμάτια της ύπαρξής μας, που μάταια προσπαθεί ο χρόνος να συνταιριάσει στο μήκος και στο πλάτος των καιρών αναγκάζοντάς μας πότε με σταμάτημα και πότε με τρέξιμο να κολυμπάμε στο απύθμενο..χωρίς παπά..
Ηappy Father's Day!
Vana.

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Βάνα,
Πράγματι είναι όπως τα λες.
Μόνο που το χαλί των παραδόσεων είναι κατασκευασμένο σε χωριάτικο αργαλειό τα νήματα που χρησιμοποιούσαν περιλάμβαναν τις πολύχρωμες σκέψεις μας, που ακόμα λάμπουν στο στερέωμα της ύπαρξής μας κι εμείς θαυμάζουμε τη δύναμη της τέχνης να μην ξεχνιόνται ποτέ.

Ευχαριστώ

Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Αναρριπισε μνημες και νοσταλγιες,αποταριχευσε καημους και
λαχταρες που αφησαν πυρομενο το αχναρι της οδυνης στις
ψυχικες ρωγμες που ακομα χασκουν μεσα μου.Ετσι ενοιωσα
κυτταζοντας υστερα απο πολυ καιρο την ΠΥΛΑΡΟ σου,
φιλε Γαβριλαρε.Συνεχισε,εισαι ωραιος.

Βαγγέλης

pylaros είπε...

Εύαγγελε! Χάρηκα που σου άρεσε της μνήμης μου το θαμποχάραμα...

Ευχαριστώ

Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα φίλε μου.
Μας δίνεις μιά ακόμη υπέροχη λαογραφική εικόνα. Ένα κομμάτι από αυτά που με το σύνολό τους έχουν τη θέση του στο πολιτισμό μας.
Η εικόνα του μικρού Μεμά αντιπροσωπεύει και όλους εμάς εκείνης της γενιάς που είχαμε την ατυχία να ζήσουμε εκείνη την εποχή.
Τότε, που από μικρά παιδιά υποχρεωθήκαμε να γίνουμε άντρες και να φορτοθούμε τόσες ευθύνες που ακόμη και σήμερα δεν μπορώ να καταλάβω πως τις άντεξαν οι πλάτες μας.
Νάσαι καλά φίλε
Ντένης

pylaros είπε...

Ντέννη, έχεις απόλυτο δίκιο, πως αντέξαμε και φθάσαμε ως εδώ!
Οι αναμνήσεις όμως υπάρχουν λες και ήταν χθες.

Δεν ξέρω ο άλλος κόσμος, αυτοί που γεννήθηκαν με το χρυσό κουτάλι στο στόμα, λες να έχουν αναμνήσεις;

Ευχαριστώ

Γαβριήλ