Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2008

Και όμως, ήταν μόλις χθες!



Το φυσικό περιβάλλον,
Και όμως ήταν μόλις χθες,

Υπήρξε κάποτε στην Πύλαρο τα παλιά χρόνια ένα αμόλυντο περιβαλλοντικό πράσινο και πέτρινο φυσικό περιβάλλον τότε που δεν υπήρχαν σκουπίδια. Τότε που η κινητήριο δύναμη για το αλώνισμα του σταριού ήταν τα άλογα και ο άνεμος για το ανέμισμα, οι ανεμόμυλοι για το άλεσμα, ακόμα και ο χειρόμυλος, για το κοφτό, ή για πλιγούρι.
Μια εποχή που συνέθλιβαν τις ελιές δυο κυλινδρικά λιθάρια που τα γύριζε ένα άλογο, γινόταν πολτός όπου έμπαινε σε τσόλια τα δίπλωναν και τα έβαναν το ένα πάνω στο άλλο και τα έστυβαν με μια χειροκίνητη πρέσα. Το λάδι έτρεχε μαζί με το λιόζουμο στο ποδόχι, από εκεί το μετέφεραν σε ασκιά από τομάρι γίδας στις πλάτες οι λιτρουβιαρέοι στα σπίτια των νοικοκυραίων όπου το αποθήκευαν συνήθως σε πιθάρια πήλινα, σαν αυτό που είχε ο Διογένης. Το δε λιόζουμο χυνόταν στις άκρες του χωματένιου δρόμου σχηματίζοντας μαύρες ρυτίδες που μύριζαν μούχλα. Η φωτιά πάντοτε σε έξαψη εκεί σε μια άκρη του λιτρουβιού όπου την τροφοδοτούσαν με λιοκόκκια, πάνω στην πυροστιά έβραζε καζάνι με νερό όπου το έχυναν πάνω στα τσόλια με τον πολτό πριν το δεύτερο στύψιμο με την πρέσα.
Λυχνάρια από δω κι από εκεί κρεμασμένα στον τοίχο έδιναν ένα ημίφως όπου με το ζόρι μπορούσες να διακρίνεις τις κινούμενες οπτασίες των εργατών.
Πιτσιρικάς παρακολουθούσα την κίνηση πάντοτε νύχτα συνήθως χαράματα, η ευτυχία μου αν είχα καμιά φέτα ψωμί, έστω και μπομπότα να την πυρώσω στην φωτιά και να την βουτήξω στο λάδι, αυτό το παρθένο προϊόν που με έπιανε στο λαιμό να με πνίξει από την δύναμη της αγνότητάς του. Όπως κάθε ανέγγιχτο παρθένο πνίγει με την ανυπομονησία της πρώτης δοκιμής.
Και δίπλα μας η εκκλησία της μικρής ενορίας του χωριού, στην οποία ανήκε και το ελαιοτριβείο= λιτρουβιό.
Ένας κόσμος αγνός αλλά και σκληρός, ωμός, σα να ζούσαμε σε μια εποχή χιλιάδες χρόνια πριν, ίσως την του Οδυσσέα, μα το κυριότερο χωρίς σκουπίδια. Κόσμος ξεκομμένος από παραισθήσεις, γεμάτος όμως όνειρα για εμάς τους μικρούς, σαν τα παραμύθια που μας διάβαζαν στο σχολείο.
Βιαζόμαστε να μεγαλώσουμε να κατακτήσουμε την κοινωνία το σύμπαν, να την γεμίσουμε σκουπίδια έτσι χάθηκαν ερήμωσαν, αυτά που γεννηθήκαμε, έγιναν ερείπια, κι εμείς αδιάφοροι τα προσπερνάμε χωρίς να θυμόμαστε πως κάθε τους ρυτίδα είναι ποτισμένη με σταγόνες ελπίδας, αυτής που μας έζησε όταν γεννηθήκαμε, όταν πασχίζαμε να επιζήσουμε. Στις φωτογραφίες βλέπετε αυτά τα λείψανα, που απέμειναν ελεύθερα στη φθορά του χρόνου, για μας που τα ζήσαμε είναι τα κειμήλιά μας, ένα κομμάτι της παιδικής μας ηλικίας, ένα χαμόγελό μας, κρυμμένο στη σκουριά τους, μια ελπίδα να χορτάσουμε κρυμμένη κάτω απ’ τα λιθάρια, αυτά που πολτοποιούσαν τις ελιές.
Για τους σημερινούς νέους είναι σαν να έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια:
Και όμως ήταν μόλις χθες.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης





9 σχόλια:

Αστοριανή είπε...

Γαβρίλη μας,
ένα από τα καλύτερά σου κομμάτια, ιδίως με τον συνδιασμό των φωτογραφιών -όπου το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων ΔΕΝ έχουν δει στη ζωή τους.
Στην Αιγιάλεια, τα λιοτρίβια είχαν διαφορετικό σχήμα ( τεράστιοι πέτρινοι κύκλοι, ο ένας πάνω στον άλλο...κ.λ.π.)Νερόμυλους, ναι, αλλά
Αλευρόμυλους, δεν θυμάμαι να είχαμε κοντά μας. Βλέπεις, εκτός από τη σταφίδα που είχαμε ανταγωνισμό με τη Κεφαλλονιά, εμείς κυρίως είχαμε λαχανικά, φρούτα, σταφύλια κ.α.
Όσο για τις πλημμύρες του ποταμού Σελινούντα... (που έχει στερέψει!!)
τώρα, καλέ, όλο οι Κυβερνήσεις φταίνε!!!
Πάντως, το κείμενό σου, μεστό, γενικά ορθογραφημένο και καλο-εκφρασμένο, η γνώμη μου είναι ότι αυτό, να το στείλεις στον Ε.Κ.!
Με την εκτίμησή μου,
Υιώτα

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Υιώτα,
Έκπληξη, χάρηκα που σου άρεσε, επίσης ξαναζωντάνεψα κατά κάποιο τρόπο το πως μεγαλώσαμε, κι όχι μόνο αυτό, αλλά είναι κι ένας καθρέφτης που αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα του χθες, που πολλοί δεν την καταλαβαίνουν και την αφήνουν στη φθορά του χρόνου να χαθεί.
Ευχαριστώ
Γαβριήλ
Γαβριήλ

Αστοριανή είπε...

.."Έκπληξη!!!"
Μα γιατί αμφιβάλλεις, φίλε μου!
Μόνο όταν βιαζεσαι να τα γράψεις μονορούφι, τότε ...διαμαρτύρομαι διότι δεν έχουν την .." Γαβρίλειο" γεύση(!) παρά της βιασύνης για να "γράψεις", να προφτάσεις...

Κομμάτια όπως τα δικά σου, θέλουν να τους διαθέσεις λίγο ακόμη χρόνο, πολύ μνήμη, αρκετό συναίσθημα, επαφή με τον αναγνώστη σου, διαφορετικότητα, ψυχή, κι εσύ φίλε μας, την έχεις,
ειδικά σ' αυτό.

Ωραίο είναι να χαίρεσαι ένα καλό σχόλιο και να το δέχεσαι με τη βαρύτητα που φέρνει ( αρκετά, πια, τα αλληλο-λιβανίσματα... μας μάθανε και δεν μας... ανέχονται)
Εσύ, με τα τόσα που έχεις γράψει κι αναφερθεί, θέλεις μια άλλη οπτική γωνιά, κι από μένα (αν σ΄ευχαριστεί), θα την έχεις, δίχως... φόβο και πάθος.
-χρόοοονια σε γνωρίζω, βρε φίλε μου, έτσι δεν είναι;

Μηθυμναίος είπε...

Τώρα, αγαπητέ μου Γαβριήλ, αυτά τα ελαιοτριβεία, ο τρόπος παραγωγής, ακόμα και ο εξοπλισμός των έχουν μουσειακή αξία.
Δεν έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια, φίλε, μα, το λες: "ήταν μόλις χτες"!
Μου ξαναζωντάνεψες στιγμές, ιδίως αυτή με τη φέτα του ψωμιού... τόσο γνωστή, τόσο όλων μας...

Υ.Γ. Θα συμφωνήσω με την Αστοριανή: η ιδιαίτερη «Γαβρίλειος» γεύση που προσφέρεις δεν χρειάζεται «λιβανίσματα», δεν τα χρειάζεσαι εσύ. Έχεις και το συναίσθημα και την ψυχή.
Τα ειλικρινή σχόλια και η εποικοδομητική κριτική κάνουν καλό.

pylaros είπε...

(Θα συμφωνήσω με την Αστοριανή: η ιδιαίτερη «Γαβρίλειος» γεύση που προσφέρεις δεν χρειάζεται «λιβανίσματα», δεν τα χρειάζεσαι εσύ. Έχεις και το συναίσθημα και την ψυχή.)
Φίλοι μου, Να! μια καινουργια λέξη γεννήθηκε! "Γαβρίλειος" Μά κάπως έτσι θα πρέπει να δημιουργόνται και τα ιδιώματα. Λοιπόν σας πληροφορώ ότι τα σχόλιά σας μου ενδυνάμωσαν την πνευματική κόψη του 'ξυραφιού' των εμπνεύσεών μου.

Σας Ευχαριστώ
Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Φίλε μου.
Πάρα πολύ καλό αυτό το σχόλιό σου στο χτες. Ένα χτες που, σε μας, στη δική μας γενιά, πιό πολύ είναι κοντά παρά μακρυά. Είναι αυτά τα μικροπράματα με τα οποία ακόμη συνεχίζουμε να επιζούμε. Είναι αυτά που ομόρφαιναν τότε τη ζωή μας. Μόνο που κάποιος θα έπρεπε να ενδιαφερθεί ώστε να διασωθούν αυτά τα κειμήλια. Ξέρω πολλές πόλεις στις οποίες έχουν δημιουργηθεί μουσεία που φιλοξενούν αυτόν τον πλούτο. Γιατί και στο χωριό σου κάποιος δεν κάνει κάτι;
Νάσαι καλά
Ντένης

pylaros είπε...

Φιλε Ντέννη,
Εάν τα είχανε περιμαζέψει τότε πως θα ανακάλυπτα εγώ;
Και πως θα θύμιζαν εμένα παλιές παιδικές νοσταλγίες;

Κανονικά θα έπρεπε να πάνε κάπου με μια εξήγηση το πως έζησαν κι εμεγάλωσαν οι πρόγονοί τους το πως παρήγαγαν λάδι κλπ...

Αλλά πάντα υπάρχει η ελπίδα ότι ίσως να το κάουν πριν τα φάει ο αδηφάγος χρόνος.

Ευχαριστώ
Γαβριήλ

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

Εικόνες που κατέθεσες στην Τράπεζα της μνήμης σου και τις ξαναζωντάνεψες στο χαρτί με περισσή ενάργεια, δημιουργώντας και την ατμόσφαιρα που είχες ζήσει, που είχα ζήσει, που έχουμε, (οι περισσότεροι) ζήσει. Κι αυτό ήταν πολύ συγκινητικό. Στο ΧΡΟΝΟ που μας περιπαίζει, του έκανες κι εσύ ένα παιχνίδι με τη γραφή σου, για το πως μπορεί ένας λογοτέχνης έστω και προσωρινά να τον καταργήσει...

pylaros είπε...

Ευχαριστώ, για την σπουδαία σου πρωτότυπη αυτή ιδέα γνώμη, 'κουβέντα' ότι με την γραφή κατάργησα τον χρόνο έστω και προσωρινά.
Αυτό και μόνο μας μεταφέρει σε μια καινούργια διάσταση του ανίκητου χρόνου...

Γαβριήλ