Μια Ελλάδα που παλεύει:

Έτσι πλάστηκε ο χαρακτήρας μας, άρχισε η μοναξιά.

Πάνω σε ένα τραπεζάκι μια γκαζιέρα πετρελαίου «Πίτσος», προσπαθούσε να ζεστάνει μια τριγωνική κονσέρβα corned beef αργεντινής για δείπνο, αυτή που είχα αγοράσει από το απέναντι παντοπωλείο. Η σκηνή στην γωνία των οδών Μεγίστης και Ηρακλέους στην Καλλιθέα. Όταν έβρεχε οι χωματένιοι δρόμοι ζάρωναν με ρυτίδες σε βαθιά χαντάκια λες και χάλαγε η επιδερμίδα τους. Πιο κάτω μετά από την παράλληλη οδό Δημοσθένους, ένα ρέμα έτρεχε ένα μαύρο μολυσμένο νερό, δεν ξέρω αν έφτανε μέχρι τα περιβόλια της αγίας Ελεούσας. Μερικά τετράγωνα πιο κάτω στην οδό Μεγίστης ήταν οι στάβλοι του στρατού. Στις άκρες του πεζοδρομίου εκεί όπου υπήρχε άφθονη κοπριά παιδάκια έστηναν παγίδες να πιάσουν σπουργίτια, τα έκαναν ψητά.
Στην λεωφόρο Συγγρού εκεί όπου συναντιόνταν με την Μεγίστης, στάση Χρυσάκη υπήρχε ένα περίπτερο, πήγαινα και καθόμουν στη γωνία και μετρούσα τα αυτοκίνητα, πρόσεχα τις μάρκες, θαύμαζα τις κούρσες, κοίταζα τα λεωφορεία. Ένα λεωφορείο αντικ χρώματος λαδί με μουσαμαδένια τέντα για σκεπή, χωρίς γυάλινα παράθυρα και πόρτες με χερούλι έκανε τη διαδρομή Ακαδημία-Βουρλοπόταμος. Μα κι αυτά τα λεωφορεία τα κίτρινα της πάουερ το κουμπί που πατούσες για στάση ήταν στη οροφή με σκαλιστά γράμματα με τη λέξη ΑΠΑΞ, το κοίταζα και δεν πίστευα τα μάτια μου. Η Ελλάδα ξαναζεί με το πάτημα ενός κουμπιού. Μετά μου άρεσαν τα άδεια πακέτα από τσιγάρα αυτά που πετούσαν στις άκρες, τα μάζευα λοιπόν κι έκανα κολεξιόν σκουπίδια. Ήταν μια εποχή 1949 όπου ακόμα δεν είχε τελειώσει ο εμφύλιος, τουλάχιστον στην επαρχία. Περπατούσα προς το δέλτα Φαλήρου, το ιπποδρόμιο δεν λειτουργούσε χάζευα τα αποθηκευμένα στρατιωτικά υλικά. Απέναντι η ταβέρνα «Τα Πεύκα» του Χειλά, πιο κάτω το Χασάνι. Ο αμερικανικός στόλος φουνταρισμένος στον φαληρικό όρμο, ναύτες έπαιζαν στον Ιππόδρομο Μπεις Μπολ, παιδάκια, πολλά, άλλα με πατίνια, άλλα χωρίς, σαν τις μύγες τους ακολουθούσαν, προσφέροντας τους κι εγώ δεν ξέρω τι, άπλωναν τα χέρια τους, τους ζήταγαν τσίκλες. Όταν βράδιαζε γύριζα στο ημιυπόγειο δωμάτιο όπου μέναμε μαζί με την θεία μου για ύπνο.

Το μεροκάματο ήτανε στο Ρουφ σε ένα εργοστάσιο κάτι που έμοιαζε με παράγκα. Εργοστάσιο λαμπτήρων για φακούς και ποδήλατα. Όχι δεν υπήρχε τηλέφωνο, με πλήρωναν 11.000 δρχ. την ημέρα, έπαιρνα το λεωφορείο της ΕΔΕΜ αξία εισιτηρίου 500 δρχ. για Ακαδημία, περπατούσα στην ομόνοια οδός Πειραιώς έπαιρνα το πράσινο Τραμ, πάλι 500 δρχ. περνάγαμε την λαχαναγορά, κατέβαινα στη στάση Καμπά, περπατούσα, πέρναγα τις σιδηροδρομικές γραμμές, εκεί πολλοί έλληνες κληρωτοί έκαναν γυμνάσια, στην αριστερή μεριά ήταν η δουλειά. Από δεξιά η ταβέρνα ‘Τσάπελας’ όπου έπαιζε χωρίς διακοπή το (συννεφιασμένη Κυριακή και το Βαλεντίνα) είχα μαζί μου μια καραβάνα έ! ότι περίσσευε από το σπίτι, αλλά ποτέ δεν έφτανε έτσι αγόραζα μια μερίδα πατάτες ή φασόλια είχαν δυο χιλιάδες δρχ. στους στρατώνες εκεί υπήρχαν άγγλοι στρατιώτες, ήταν μια εταιρία NAAFI δεν ξέρω τι εννοούσαν τα γράμματα, αλλά εκεί στην καντίνα δούλευε ένας γνωστός μου ο οποίος μου βρήκε και την δουλειά. Εργάτριες όλα κορίτσια μόνο ένα ακόμη αγόρι ο Τάκης κι εγώ. Τραγούδαγαν συνεχώς (Το φανταράκι απόψε πάει έχει μεράκια και τάχει πιει…) και το (Πέφτουν οι σφαίρες σαν το χαλάζι κι ακουμπισμένος σε ένα δεντρί, ο τραυματίας αναστενάζει και τη μανούλα του ζητάει για να βρει…) σχεδόν όλα τα κορίτσια μίλαγαν μια άλλη γλώσσα ήταν από την Κερατέα μίλαγαν αρβανίτικα.

(Η αξία της δραχμής ισοδυναμούσε 1 δολάριο = 11.000. δρχ.) μετά όπου έφυγα έγινε 15.000 δρχ.)

Όχι δεν είχαμε ραδιόφωνο αλλά η κυρία από τη Νάξο που έμενε στο από πάνω το έβαζε διαπασών κι έτσι ακούγαμε την κυριακάτικη λειτουργία. Τρέχοντας γύριζα τα βράδια να προλάβω να πάω στο ιδιωτικό νυχτερινό γυμνάσιο Καλλιθέας 7-9 ή 10. Για το κρύο του χειμώνα ευτυχώς υπήρχαν τα σαράφικα στην οδό Αθηνάς βρήκα ένα πανωφόρι καφετί από αυτά τα μεταχειρισμένα που έστελναν οι αμερικάνοι.

Μετά από έναν χρόνο χωρίς ελπίδα καλυτέρευσης, άνοιξα πανιά όπως λέει και το τραγούδι «θα σε πάρω να φύγουμε σε άλλη γη σε άλλα μέρη…» μόνο που εγώ πήρα τον εαυτόν μου και τις αναμνήσεις μου παρέα, άνοιξα πανιά, έκτοτε με ακομπανιάρει η μοναξιά μου, οι αναμνήσεις μου, μα κι ένα μεγάλο γιατί; Ψάχνω για μια ολοκληρωτική προσωπικότητα, ή κάτι παρόμοιο, τι κρίμα δεν μπορώ να το διευκρινίσω, λέτε να είναι η νοσταλγία της νιότης; Ή το ότι προσπαθώ να συνδέσω τις τόσο διαφορετικές τεθλασμένες κουλτούρες που έπλασαν τη ζωή μου; σε κάτι πιο ολοκληρωμένο, δηλαδή σα να πούμε σε μια ευθεία οριζόντια φυσική γραμμή; Ειλικρινά δεν ξέρω…

Πάντως τα πρώτα φτερουγίσματα της ζωής δεν ξεχνιόνται ποτέ, είναι αυτά που μας δίδαξαν την αυτοσυντήρηση του εαυτού μας

Γαβριήλ Παναγιωσούλης
Νέα Υόρκη