Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009

Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία


Μπροστα στο Σπίτι μας Γουατεμάλα

Στην φώτο φίλοι μας μπροστά στο ναό (Βasílica) του μαύρου Χριστού, Εσκιπούλας, όπου έχει τη φήμη θαυμάτων, προσκυνητές προέρχονται από όλη την Κεντρική Αμερική.
Το ξύλο της κατασκευής 1594 του εσταυρωμένου, είναι μαύρο ένεκα τις καπνιάς κεριών και αγκαλιάσματα πιστών. Από εκεί και το όνομα. El Cristo Negro de Esquipulas.

Είχε σουρουπώσει όταν καθώς περπατούσα συνάντησα μπροστά μου την πομπή με τα ομοιώματα της Παναγίας με Ιωσήφ, που είχε σταματήσει στη μέση του δρόμου. Οι προσκυνητές είχαν απιθώσει την πλατφόρμα στη μέση του δρόμου για να βάλουν την κορώνα στο άγαλμα της Παναγίας που είχε πέσει καθώς άγγιξε σε κάποιο σύρμα, ήταν μόνο γυναικόπαιδα. Κάποια κυρία μαζί με παιδάκι με είδε σαν από μηχανή σωτηρία.
Κύριε, μου λέει μας δίνεται ένα χεράκι να ανεβάσουμε στους ώμους μας την πλατφόρμα; Είναι βαριά
.
Η σκηνή στην πόλη της Γουατεμάλας της οποίας οι κάτοικοι εξακολουθούν να έχουν τις συνήθειες που τους μεταφύτεψαν οι Ισπανοί κατακτητές. O μοναχός Πέδρο Ντε Μπετανκούρ (1626-1667) εισήγαγε στην Γουατεμάλα τις θρησκευτικές αυτές τελετές.
Εννέα μέρες πριν τα Χριστούγεννα βγάζουν λιτανεία τα ομοιώματα (imágenes) της Παναγίας και του Ιωσήφ και επισκέπτονται εννέα προκαθορισμένα σπίτια, σε κάθε σπίτι ζητούν φιλοξενία να περάσουν την νύχτα τα «ομοιώματα» (ποσάδα) για να αναπαραστήσουν το ταξίδι του Ιωσήφ και της Μαρίας για απογραφή προς Βηθλεέμ. Οι νοικοκυραίοι έχουν φτιάξει μια φάτνη, τους υποδέχονται δε, με παραδοσιακά φαγητά και ποτά. Οι προσκυνητές και όλοι μαζί ψάλλουν έχοντες κεριά αναμμένα, κάνοντας μια μικρή φιέστα. Αρχίζουν στις 16 Δεκ. και τελειώνουν 24 Δεκ. Οι δρόμοι γεμάτοι από τέτοιες λιτανείες με κεριά αναμμένα που ψάλλουν με όργανα, με τον ρυθμικό χτύπο σε καύκαλο χελώνας και ζητούν «ποσάδα» φιλοξενία. Στο τελευταίο σπίτι την παραμονή 24 μαζί με την Μαρία και Ιωσήφ κρύβουν ένα κουκλάκι ομοίωμα του Χριστού, τότε δηλώνουν σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε él niño Jesús κλπ… εκεί αρχίζει μεγάλο φαγοπότι, τα παιδιά σπάνε τις «πινιάτες,» χάρτινες κούκλες γεμάτες καραμέλες, οι μεγάλοι πίνουν, ποτά πηγαίνουν επισκέψεις, χορεύουν και γλεντούν, μερικοί θρησκόληπτοι τα μεσάνυχτα πάνε στην εκκλησία να ακούσουν την λειτουργία του πετεινού, Misa del gallo, λέγεται έτσι γιατί ο κόκορας ήταν ο πρώτος που κατάλαβε τη γέννηση του Ιησού. Το πρωί της καθεαυτό μέρας των Χριστουγέννων τους βρίσκει κουρασμένους, έτσι ανήμερα των Χριστουγέννων κάθονται και ησυχάζουν στα σπίτια τους.
Σε μερικά μέρη υπάρχουν και παραλλαγές σε αυτές τις συνήθειες.

Κάποιο ζιζάνιο είχε μπει μέσα μου, δεν ξέρω, ξαναήρθε μέσα μου η θάλασσα, η Κεφαλονιά, σε αυτό το τόσο μακρινό μέρος, σχεδόν δίπλα από τον Ειρηνικό Ωκεανό, αισθάνθηκα διαφορετικός.
Όχι, τους λέω δεν σας βοηθάω.
Έτρεξα και μπήκα στο σπίτι μου κι έκλεισα την πόρτα. Λέω της γυναίκας πάμε έξω πλύθηκα καθώς βγαίναμε μου λέει η γυναίκα που είναι το δαχτυλίδι σου, κοίταξα το χέρι μου δεν υπήρχε. Η αμαρτία γιατί δεν βοήθησες την Παναγία μου είπε. Περιττό να πω γυρίσαμε πίσω. Ε! λοιπόν το άτιμο είχε φύγει μέσα στην πετσέτα και όπως την δίπλωσα κρύφτηκε.

Παραμονή Χριστουγέννων στο σπίτι είχαμε δικά μας νέα, μας τα έφερε το χτύπημα του πελαργού στο τζάμι, ο οποίος μας έστειλε στο materno infantil ειδικό νοσοκομείο. Εκεί βγάλαμε τη βραδιά την άλλη μέρα των Χριστουγέννων 11:50 πριν τα μεσάνυχτα γεννήθηκε το πρώτο μας παιδί.

Ήταν ένα Χριστουγεννιάτικο δώρο.

Κι όλα αυτά σε μια πόλη μακριά από τη θάλασσα, με ιδεώδη ανοιξιάτικο κλίμα με έναν πληθυσμό ιθαγενών σε μεγάλο ποσοστό, σε ένα υψόμετρο 1500 μέτρων με την ονομασία El País de la eterna Primavera, το κράτος της αιωνίας άνοιξης.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης

23 σχόλια:

Μαριάνθη είπε...

Poli sigkinitiki i anartisi afti k. Gabriel.Ti na protopo!Oi fotografies, to kimeno, ta osa diavasa me entiposiasan poli. Oi meres ton Xristougenwn sigkinoun ke malakonoun kathe kardia. Efharisto pou mirastikes mazi mas aftes tis omorfes foto. Pollous heretismous.
(Signomi pou de grafo sta ellinika alla ehi problima o ipologistis)

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Μαριάνθη,

Ξέρεις πριν δημοσιεύσω το κείμενο είχα ας πούμε ένα κώλυμα, μια αμφιβολία αν αυτά τα έθιμα θα κινούσαν το ενδιαφέρον των επισκεπτών του ΠΥΛΑΡΟΣ.

Χάρηκα πολύ που βρήκες το κείμενο ενδιαφέρον, μα και τις φωτογραφίες, είναι και αυτές αναμνήσεις μιας διαφορετικής ζωής που δεν έχει να κάνει τίποτε με θάλασσα, βαπόρια, ή έθιμα της Ελλάδας.
Είναι ο ερχομός στον κόσμο μιας καινούργιας ζωής, ένα Χριστουγεννιάτικο δώρον.

Χίλια Ευχαριστώ

Γαβριήλ

Dennis Kontarinis είπε...

Φίλε μου καλημέρα.
Τα έθιμα που παρουσιάζεις στην ανάρτησή σου έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Πάντα τα έθιμα είναι ένα μεγάλο κομμάτι από την πολιτιστική ιστορία του κάθε τόπου. Και ιδιαίτερα τα έθιμα της Νότια Αμερικής, από όσα τουλάχιστον γνωρίζω, είναι πραγματικά πάρα πολύ όμορφα και ενδιαφέροντα γιά όποιον θέλει να μάθει.
Πάντως η γέννηση του Χριστού σου έφερε κσαι το δώρο του πρώτου σου παιδιού. Μην έχεις παράπονο λοιπόν.
Νάσαι καλά
Ντένης

Αστοριανή είπε...

... Όταν μούκλεψαν το πορτοφόλι στο λεωφορείο, με την βέρα του Δημήτρη, που την 'αφησε να την ανοίξω λίγω...-'επαιζε και μποξ νέος και τα δάχτυλά του "μεγάλωσαν"...
- η αδελφή του μου λέει
" γρουσουζιά, μπορεί να χαλάσεικι γάμος σας... πώπώ...κ.λ.π...-
αγόρασα δεύτερη, στα μέτρα του, ο γ'αμος μας ακόμα "κρατάει, και με αγάπη περισσότερη..."
εκείνης διαλύθηκε! και πάει...

Αυτά μου θύμησε το δαχτυλίδι της Ορτανσίας σου στην πετσέτα...
και σας ο γάμος σας, γερός, καρπερός, ευτυχισμένος! ... μόνο που την πήρες μελαχρινούλα και τώρα την έχεις κούκλα ξανθή!...
Κι ο Δημήτρης, που του αρέσουν οι ξανθές!!! θα δικιμάσω περούκα, αλλά μπα, με συνήθησα όπως είμαι!
Καλές γιορτές Φίλε μου!
Υιώτα,
ΝΥ

Μαριάνθη είπε...

Α!Γιώτα δεν παίζεσαι!(Κι ας με συγχωρήσει ο κ. Γαβριήλ που παρεμβαίνω.Ξέρω πως υπάρχει το θάρρος της κουβέντας ανάμεσα σε όλους μας και κατανόηση.Θέλω να σου πω πως μπορεί να του αρέσουν οι ξανθές αλλά μην ξεχνάς μελαχρινή ήσουν τότε που σε γνώρισε και έτσι σε άρεσε. Οπότε...η πρώτη εντύπωση μετράει!(Δεν δικαιούται δηλαδή να ζητά ξανθό μαλλί εφόσον το μελαχρινό πολιόρκησε)
Όσο για το αν χαθεί ένα μεταλλίκι θα φέρει και γρουσουζιά αυτά είναι λόγια του αέρα. Τα αισθήματα μετράνε και δεν υπαγορεύονται ούτε δεσμεύονται από υλικά αγαθά.
Άντε σας φιλώ με όλη μου την αγάπη και πολλούς χαιρετισμούς.Εδώ πια κανονικός χειμώνας επιτέλους.

pylaros είπε...

Γεια σου Ντένη,

Αυτά τα ξένα έθιμα είναι σαν την σάλτσα στο φαγητό μας που πολλές φορές το βαριόμαστε, όλο το ίδιο και το ίδιο, αλλά είναι κι αυτά ένα κομμάτι της ανθρώπινης παρουσίας μας πάνω στη γη!

Ευχαριστώ
θα τα πούμε ΄Σάββατο.

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Τι άλλο να πω! εκτός του ότι η δικιά μου Ιστοσελίδα θα πρέπει να έχεις-ετε καταλάβει ότι είναι αυθεντική.
Δηλαδή θα μπορούσα να την γεμίσω με φαντασμαγορικές εικόνες κάποιων άλλων, με καμπάνες και λουλούδια, με αγρίους, ή με ήμερους, με βρυκόλακες ή με UFO αλλά ΟΧΙ, αυτά είναι αλουνού παπαβαγγελη,
Αυτά που προβάλlω τα έχω ζήσει, άρα είναι Original και έχω και το Copyright τους.
Τώρα το γιατί γράφω αυτά τα συμβάντα, αυτές τις ιδέες μα είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου, γιατί εκτός του δικού μας γνωστού κόσμου, υπάρχουν κι άλοι κόσμοι άγνωστοι στους περισσότερους μας με διαφορετικές συνήθειες και κουλτούρες αλλά είναι άνθρωποι.
Τέλος πάντων, ευχαριστώ σε αγαπητή μου Υιώτα.

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Μαριάνθη,
Γράφεις (Τα αισθήματα μετράνε και δεν υπαγορεύονται ούτε δεσμεύονται από υλικά αγαθά.)

Αυτό απόλυτα πίστευα και πιστεύω, πόσο αληθινό!

Ευχαριστώ

Γαβριήλ

Μηθυμναίος είπε...

Αχ, βρε Γαβριήλ, τι μου θύμησες τώρα...
Μη νομίζεις σ' όλα εκείνα τα μέρη έχουν αυτά τα tradicional έθιμα, που όμως σιγά σιγά εκκλείπουν. Τα θυμάμαι κι εγώ κάπως έτσι τα πρώτα χρόνια που έφτασα, ύστερα όμως... μπήκε το εμπόριο σαν προτεραιότητα κι όλα αυτά χάθηκαν... Ίσως σε κάποια χωριουδάκια να υπάρχουν ακόμη.

Πάντως με εντυπωσιάζεις με τις τόσες λεπτομέρειες της ζωής σου.

pylaros είπε...

Recordar es Vivir
Σκέψου φίλε μου μια γωνιά στο σπίτι με ζεστή θαλπωρή από το καλοριφέρ, σκέψου ότι έξω το κρύο είναι κάτω του 0, τότε είναι που αναπολλώ μια περασμένη ζωή και την περιγράφω σα να μην ήταν δική μου αλλά σα να την είχα δει κάπου αλού, σε μαγικά παλάτια που όμως ξέρω ότι από εκεί πέρασα για να έρθω εδώ, άρα είναι κι αυτά μέρος του εαυτού μου.
Στράτο ευχαριστώ, ξέρω ότι κι εσύ να συνάντησες παρόμοια έθιμα, το εμπόριο όπως λες τα εξαφανίζει, πάντως κρατούν ακόμα τα προπαντός των εδεσμάτων!
Ευχαριστώ
Γαβριήλ

Αστοριανή είπε...

Γαβρίλη και
Μαριάνθη μας...
Είδατε πώς..."ξυπνάει" ο λόγος κι ο ...αντίλογος!
Σας χάρηκα και τους δυο!

Εσύ...ξανθιά από...φυσικού σου,
κι άλλες με ...λίγη βοήθεια (!)
όλες κούκλες!
και τυχερός όποιος σας έχει!

Πάντα μ' αγάπη,
κι ευχές ...πρόσφατες,
Υιώτα, ΝΥ

Justine's Blog είπε...

Γαβρίλη μου,
Πόσο καιρό είχ αν αδιαβάσω τις ιστορίες σου, μου έχεις λείψει. Ημουν σε μια διαρκή μετακίνηση , αλλά τώρα θα ξαναδιαβάζω επιτέλους.
Πολύ μου άρεσαν οι φωτογραφίες, η διαφορά των χρόνων (κούκλους σας βρίσω και σήμερα!) αλλά και η αντίστασή σου στα έθιμα του ξένου τόπου.
Δύσκολο να αντισταθείς προπάντων άν έχεις παντρέυτεί γυναίκα ντόπια.
Φαντάζομαι τώρα εκείνη θα προσαρμόζεται στα δικά μας χωρίς παράπονα, ναι;
Φιλιά πρωινά χιονισμένα

pylaros είπε...

Ο μύθος του Φαέδωντα μας λέει ότι όταν ο Φαέθων ο γιος του ήλιου οδηγούσε το άρμα του, για μια στιγμή του ξέφυγαν τα γκέμια από τα χέρια του, τότε έκαψε τη γη και τους ανθρώπους της, όσοι έτυχε να είναι μπροστά του, όσους δεν πρόλαβε παρεμειναν όπως ήταν.
έτσι άρχισε η των χρωμάτων διαφοροποίηση μόνο των εξωτερικών φαινομένων... εσωτερικά παρέμειναν όλοι με το ίδιο χρώμα αίματος, κόκκινο...
Ευχαριστώ αγαπητή μου Υιώτα
χαιρετώ
Γαβριήλ

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Ιουστίνη, χάρηκα που άκουσα από σένα.
Αν και τα τότε ξενικά έθιμα ήταν περαστικά εν τούτοις μερικά από τα εδέσματά τους, παραδοσιακά φαγητα "De la Noche Buena" της άγιας νύχτας παρέμειναν όπως ξέρεις αυτοί εορτάζουν την παραμονή και τρώνε τα μεσάνυχτα το παραδοσιακό τους φαγητό με βάση ζύμη καλαμποκιού με κρέας και διάφορα μπαχαρικά τυλιγμένο σε φύλλα μπανάνας, ή μαζόρκας καλαμποκιού εδώ σε ασημόχαρτο διάφορα μυρωδικά λέγοντε Tamales, λέξη Nahuatl Μεξικάνικης φυλής. ακόμα και σήμερα περιμένουμε την νύχτα αυτή να γευτούμε, είναι τοσο νόστιμα!

Ευχαριστώ σε
Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Γαβρίλη, τι έγινε με το Jesús moreno και τον άφησες φαρδύ-πλατύ στη μέση του δρόμου. Γιατί απ'ό,τι γνωρίζουμαι, εσύ είσαι συμπονετικός άνθρωπος. Αλλά και ο Πέτρος δεν τον απαρνήθηκε! και τρεις φορές μάλιστα.
Μήπως κάποια ντόπια θεότητα σε απομάκρυνε από τον ξένο θεό ή μήπως συνέβη κάτι άλλο και δε θυμάσαι. Μυστήρια σύμπτωση, φίλε μου.
Πάντως από τις φωτοφραφίες στη Γουατεμάλα, βλέπουμε ότι όπου και να ζει κανείς, η νοικοκυροσύνη είναι νοικοκυροσυνη.
Να'σαι καλά,
Νίκος Λιψάνος

pylaros είπε...

Νίκο, γεια σου,
Μια παροιμία λέει ο άνθρωπος γεννιέται, δεν φτιάχνεται αν και δεν είναι απόλυτη, και η νοικοκυροσύνη είναι κι αυτή έμφυτη.
Ο Μάυρος Χριστός αντστηχεί σε ένα ξύλινο ομοίωμα του εσταυρωμένου, που από τα χέρια και την πολυκαιρία το ξύλο έγνε σκούρο, σαν την επιδερμίδα των ιθαγενών.

Μορένο στην Γουατεμάλα είναι η γλώσσα που μιλούν οι έγχρωμοι κάτοικοι αυτοί που προέρχοντε από την Αφρική και ζούν στην ακτή του Ατλαντικού σε ένα μέρος Λίβινγκστον, είναι οι της φυλής Γκαριφούνα.

Ευχαριστώ
Γαβριήλ

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

Τι όμορφοι που είσαστε όλοι σας στη φωτογραφία! Βλέπεις η φωτογράφία δεν νικιέται από το χρόνο! Το αφήγημά σου ήταν πολύ ενδιαφέρον και τρυφερό. Καθώς το διάβαζα, αισθανόμουν ότι έβγαζε λογοτεχνικό άρωμα, παρόμοιο με τα πεζογραφήματα του σπουδαίου αλλά όχι τόσο γνωστού Μεξικάνου λογοτέχνη Χουάν Ρούλφο. Μου έφερε στη μνήμη το διήγημά του: "Τάλπα"
Πόσα ωραία έχεις να ξεδιπλώσεις ακόμα, από την γεμάτη χυμούς, ζωή σου...
Καλά Χριστούγεννα φίλε μου

pylaros είπε...

Φίλε Φαίδων, ευχαριστώ που επισκέφτηκες το ΠΥΛΑΡΟΣ, μετά μου έκανες τεραστία εντύπωση, είσαι ό μόνος που αναφέρεις αυτόν το μεξικανό συγγραφέα Χουάν Ρούλφο, είναι ένας από τους καλλιτερους που έχω διαβάσει, προπαντός φρόντισε αν βρεις το βιβλιο του με τίτλο PEDRO Páramo Πέτρο Πάραμο, το έχω διαβάσει και το ξαναδιαβάζω και βρίσκω μέσα κομμάτι του εαυτού μου, και το ξαναδιαβάζω ένα λογοτεχνικό αριστούργημα, στα ισπανικά το εξώφυλλο έχει μια φέτα καρπούζι κι επάνω στη φέτα μια νεκροκεφαλή.
Όχι το τάλπα δεν το έχω διαβάσει, αλήθεια πόσο μικρός είναι ο κόσμος, νόμιζα ότι μόνο εγώ ήξερα για τον Χ. Ρούλφο..., είναι ο συγγραφέας της αγροτικής φτωχολογιάς του Μεξικού, μιας περασμένης γεννιάς.

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, καλά Χριστούγεννα.

Γαβριήλ

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

Φίλε μου Γαβριήλ
Το έχω το βιβλίο του Χουάν Ρούλφο το "Πέδρο Πάραμο" σε μια καταπληκτική ελληνική μετάφραση. Είναι πράγματι σπουδαίος πεζογράφος και τον έχω κι εγώ πάντα δίπλα μου. Έγραφε για την αγροτιά και ο ίδιος ήταν καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μεξικού.
Να 'σαι καλά

pylaros είπε...

Φίλε Φαίδων,
Το βιβλίο του Χουάν Ρούλφος "Πέδρο Πάραμο"
στα Ισπανικά απαρτίζεται από 70 αποσπάσματα, όχι βαλμένα σε χρονολογική σειρά, αυτό είναι και το μυστικό του, η σύνδεση έρχεται μετά...

Χαιρετώ
Γαβριήλ

Σπυρος είπε...

Γαβριήλ,σ 'αυτή σου την ανάρτηση σε απόλαυσα πιό πολύ .Να είσαι καλά φίλε μου

pylaros είπε...

Σπύρο,

χαίρομαι που σου απόλαυσες αυτή την ανάρτησή μου,
Σε ευχαριστώ!

χαρούμενα Χριστούγεννα, ευτθυχισμένος ο νέος χρόνος 2010,

Γαβριήλ

zizugataki είπε...

Καλησπέρα σας από τη Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα. Ήρθα στο blog σας από μια αναζήτηση στο google για τον μοναχό Πέδρο Ντε Μπετανκούρ.