Σάββατο 27 Μαρτίου 2010

Η Λαμπρή, Το Πάσχα, Η Κοινωνία:


Η μάνα μας είχε μάθει, τη μεγάλη εβδομάδα θα πηγαίναμε στην εκκλησία, την μεγάλη Πέμπτη θα ακούγαμε τα 12 ευαγγέλια, από νωρίς μαζεύαμε κληματόβεργες, ολόκληρα δεμάτια, τα στήναμε σαν πυραμίδα, στην κορυφή βάζαμε το ομοίωμα του Ιούδα, τη νύχτα βάζαμε φωτιά «καίγαμε τον Ιούδα» έξω από την εκκλησία. Την μεγάλη Παρασκευή η περιφορά του Επιταφίου, τα κορίτσια έψαλλαν Η ζωή εν τάφω…, ‘Ω γλυκύ μου έαρ…’

Κρατώντας κεριά, στους κατασκότεινους δρόμους του χωριού, αφού δεν υπήρχε ηλεκτρισμός… τη νύχτα πριν την ανάσταση τρέχαμε μαζεύαμε μπαρούτι, (από Ιταλικά Λάφυρα) από τα φυσίγγια βγάζαμε τις σφαίρες, παίρναμε την μπαρούτι, με μια πέτρα κοπανίζαμε γύρω, γύρω το φυσίγγιο να βγει το καψούλι, τα εσκάγαμε με πέτρες, μετά η μπαρούτη άφθονη, σε ότι σχήμα και χρώμα ήθελες, από χειροβομβίδες, από οβίδες κανονιών, από σφαίρες. Ήταν ένα στοίχημα ανάμεσά μας το ποιος θα κάνει τη μεγαλύτερη έκρηξη, πολλά παιδιά τραυματίστηκαν για πάντα. Μετά θα σηκωνόμαστε πρωί, πρωί να μεταλάβουμε. Ήταν Λαμπρή.

Το τραπέζι στο χωριό φτωχικό, συνήθως στην τσερέπα (γάστρα) αν υπήρχε κάνα κομμάτι γίδα, κάνα κουνέλι. Όχι δεν θυμάμαι ποτέ να ψήναμε αρνί, ίσως η ανέχεια, αλλά ούτε και κανένας στο χωριό μας.
Μα αυτός ο συνεχής πόλεμος, είχε εμψυχώσει τον κόσμο σε ένα θρησκευτικό φανατισμό. Δεν υπήρχε τίποτε άλλο, εσύ, εγώ, η πείνα, το δρεπάνι του θανάτου, οι πέτρες και η εκκλησία.
Μετά ο εμφύλιος, πού κουράγιο για εορτές, για Πάσχα, μετά ήρθε η θάλασσα, 14 χρόνια σε ποντοπόρα πλοία, τη μια ήσουνα στον Ινδικό ωκεανό, την άλλη στον Ειρηνικό, ή στον Ατλαντικό, δεν κρατούσαμε θρησκευτικό ημερολόγιο, μέσα στα πολυεθνικά πληρώματα. Μετά στην Λατινική Αμερική, εργαζόμουν με το ταξί κουβαλούσα επισκέπτες στη γαλάζια λίμνη και στις ακροθαλασσιές για μπάνια, για να γιορτάσουνε το Πάσχα τους τρώγοντα θαλασσινά, ψάρια.

Κάποτε ήρθα στη Νέα Υόρκη επισκέπτης, είχαν περάσει 20 χρόνια αφότου δεν είχα δει λαμπρή. Γνώριζα φίλο Κεφαλλονίτη, είμαστε μαζί στα βαπόρια. Με φιλοξένησε, ήταν Απρίλης, η θεια του μια βέρα Κεφαλλονίτισσα μαζί με τον άνδρα της και κόρη της και άλλη μια οικογένεια κύπριους μου επεφύλαξαν μια έκπληξη, πήγαμε σε πάρκο κι έψησαν αρνί στη σούβλα, εκεί στην εξοχή γιόρτασα το πρώτο Πάσχα αλά Ελληνικά.

Πριν μερικά χρόνια πήγα στο Αργοστόλι, υπολόγιζα θα κάναμε Πάσχα εκκλησία, κόκκινα αυγά, όλοι μαζί.

Τα μεσάνυχτα ακριβώς συγυρίστηκαν με τα καλά τους βγήκαμε για βόλτα στην πλατεία για να πιούμε κάτι σε μπαρ ή καφετέρια, έγινε η συνάντηση, με αυτούς που απαρτίζουν την κοινωνία, μας είδαν, τους είδαμε, χειραψίες, Χριστός Ανέστη, Aαληθώς ο Κύριος. Περίμενα να δω τα έθιμα να ξαναζούν, το φταίξιμο δικό μου, έμεινα έτσι όπως έφυγα χωριάτης, αγροίκος.
Έμεινα να ψάχνω για τη χαμένη της μάνας μου στοργική αγάπη, την πίστη της, την ευλάβειά της σε κάθε τι το θρησκευτικό, την ανικανοποίητη νοσταλγία μου τυλιγμένα στου λιβανιού τη μυρωδιά να με αγκαλιάζουν με τους καπνούς από τα κεριά του πολυελαίου που έσβηνε το τριγωνικό καπέλο του καντηλανάφτη, και τις ψαλμωδίες του Χριστός Ανέστη να πετά η θύμηση μου, έτσι αθώα όπως τότε στον ουρανό. Όμως δεν βρήκα τίποτα, η ομίχλη της φθοράς του χρόνου, η λησμονιά, τα είχε καλύψει όλα.

Φταίω εγώ που δεν άλλαξα, γύρισα έτσι όπως γεννήθηκα, αυτοί που έμειναν προόδεψαν, συγχρονίστηκαν στους μοντέρνους καιρούς.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης









20 σχόλια:

Αστοριανή είπε...

..." περίμενα να δω τα έθιμα να ξαναζούν, το φταίξιμο δικό μου, έμεινα έτσι όπως έφυγα χωριάτης, αγροίκος..."

Γαβρίλη μου, έμεινες ένας γνήσιος έλληνας, με μια ελληνική μεγάλη καρδιά κι ένα νου που διοχέτευσε ότι το ωραιότερο στην οικογένειά σου!
Δεν νομίζεις ότι εδώ παίρνεις "άριστα"... κι ότι την θρησκεία και τα "έθιμα" τα μαθαίνεις αργότερα, εφ' όσον το επιθυμείς?
και να που με τα εγγόνια σου ξαναζείς τα χρόνια που έχασες... ο τόπος διαφέρει, φίλε μας, και ο... καιρός...
(μα κι εκεί ο καιρός έχει αλλάξει... πού είναι η ομορφιά των 4 εποχών, δεν συμφωνείς μαζί μου;)

Μόλις απόψε έβγαλα τις φωτογραφίες (δεν είναι και τόσο καθαρές...το φως λιγοστό, υποθέτω) μετά από την ευγενική πρόσκληση της Επιτροπής της Αγίας Τριάδας του Χίκσβιλ, στης Πέμπτης την Λογοτεχνική βραδιά, στην άνετη αίθουσά τους... Ωραία ήταν, χάρηκα που ευχαριστήθηκαν κι εκείνοι... κι όχι τίποτε άλλο, έπρεπε να πάνε στην εργασία τους την επομένη...
Νομίζω ότι έγινε μια καλή αρχή, μαζί τους. Σήμερα τηλεφωνούσα στο Μάκη, μα δεν απαντούσε. Θα βοηθούσε στο... βακαλάο και την... αλιάδα, για αύριο... θα έλθετε? Εμείς θα πάμε, κατά τις 2.00-
Ελπίζω να συναντηθούμε,
Πάντα μ' αγάπη,
Υιώτα - Δημήτρης

Μηθυμναίος είπε...

Είχα έναν φίλο, μιας κάποιας ηλικίας, που θυμάμαι έλεγε «ό,τι μικρομάθει κανείς, δεν γερονταφήνει»… σωστή κουβέντα. Τώρα, μιας κάποιας ηλικίας κι εγώ, κάθε λίγο τη φέρνω στο νου μου.

Είναι οι αναμνήσεις, Γαβρίλη, όπως τις έζησες, ο τόπος σου τότε, η νοσταλγία που μας κατέχει, η παράδοση που ανήκει σε όλους - όσοι τη νιώθουν. Μη νοιάζεσαι, δε φταις εσύ που δεν άλλαξες, που έμεινες με όλα αυτά που έχουν αξία. Άσε όσους «προόδεψαν, συγχρονίστηκαν στους μοντέρνους καιρούς»…

Όλες οι μοσκοβολιές της Λαμπρής, όλες οι μνήμες της Παράδοσης, όλες οι λεπτομέρειες των αλλοτινών καιρών να σε συντροφεύουν και να σου (ξανα)ξυπνάνε αναμνήσεις. Οι από καρδιάς ευχές μου, φίλε!

stavros είπε...

Αχ Γαβριήλ,

Μνήμες!!!!

Αντιφάσεις που έχει η ζωή του κάθε ανθρώπου!
Ανάσταση και μπαρούτι!
Θάνατος και ζωή!!
Πατρίδα και ξενιτειά.
Η αγκαλιά της μάνας και η μοναξιά !

Σε αυτά να μείνεις και ας μην έγινες «μοντέρνος».
Μόνο έτσι θα ξέρεις να γευτείς το Πάσχα των ελλήνων.

Εύχομαι το επόμενο Πάσχα , να είναι στο χωριό σου!

Καλή ανάσταση σε όλους

Σταύρος Θεσσαλονίκη

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Υιώτα!
ευχαριστώ για τα ενθαρρυντικά σου λόγια. Οι μνήμες πράγματι ήταν γεμάτες μπαρούτι πείνα κι αγάπη.

Ναι Η Λογοτεχνική συνάντηση στο Χίκσβιλ ήταν πράγματι μια ωραία αρχή, και που είσαι σήμερα των Βαϊων είχα πάει σον Άγιο Γεράσιμο στο Μανχάταν, ένεκα που κάθε τέτοια εποχή φτιάχνουν αλιάδα, εκεί πάω και γευματίζω τα πατροπαράδοτα.
Λοιπόν με είδε η Πόπη από το Χίκσβιλ, ήρθε χαρούμενη με χαιρέτισε, Αχ! παρολίγο να μην την γνωρίσω είχε αλλάξει χτένισμα, κλπ...
Μου είπε ότι θα με περίμενε στον Κέφαλο, και ότι της τηλεφώνησες αλλά δεν πήγα γιατί δεν αντέχω να φάω δυο φορές...

Ευχαριστώ,
χαιρετισμους
Γαβριήλ στο Δ..

pylaros είπε...

Αγαπητε μου Στράτο,
Αυτές οι παραδόσεις των αλλοτινών καιρών είναι αυτές που έρχονται στη μνήμη και τώρα τις ακολουθώ φίλε μου, ψάχνω να τις βρω λες και ήταν χθες, έτσι όμως όταν τις γευθώ μαζί μέ άλλους πατριώτες που κι αυτοί ψάχνουν σαν κι εμένα να βρουν αυτο που μας λείπει εδώ στο εξωτερικό, καταλαβαίνω ότι έχουμε δημιουργήσει μια καινούργια γενιά. Το παράξενο είναι ότι δεν μας καταλαβαίνουν ούτε τα παιδιά μας, (η νέα γενεά) μα ούτε κι αυτοί που έμειναν πίσω στην πατρίδα... Φίλε Ευχαριστώ,

Γαβριήλ

pylaros είπε...

Αγαπητέ μου Σταύρο, Γράφεις:

Ανάσταση και μπαρούτι!
Θάνατος και ζωή!!
Πατρίδα και ξενιτειά.
Η αγκαλιά της μάνας και η μοναξιά !

Αυτό ενοεί πόσο βαθυά, στοχαστικά βλέπεις τη ζωή

Είσαι ένας ποιητής αν σκεφτούμε ότι τα αντίθεντα έλκονται και τα ομώνυμα αποθούντε...
Έτσι είναι η ζωή γεμάτη αντιθέσεις, οι οποίες ξαναζωντανεύουν τη μνήμη κι εσύ το αισθάνεσαι.

Χίλια ευχαριστώ!

Καλή ανάσταση

Γαβριήλ

Μαριάνθη είπε...

Πολύ ανθρώπινη και συγκινητική η ανασκόπιση στο Πάσχα της ζωής κ. Γαβριήλ.Πολύτιμα όσα κράτησες στην ψυχή σου από τη Λαμπρή κοντά στη μάνα. Πολύτιμα και ψυχοτρόφα νομίζω.
Η ζωή κάνει κύκλους.Και.."Όπως τον έβρω τον καιρό, έτσι τον αρμενίζω"καθώς λέμε και στον τόπο μου.
Καλή Λαμπρή.

Μαριάνθη είπε...

Ξανάρχομαι κ. Γαβριήλ γιατί παρέλειψα να γράψω πως την εικόνα που συνοδεύεις την ανάρτησή σου τη βρίσκω εξαιρετική, θαυμάσια. Έχει ιδιαίτερο χρώμα, γοητεία και μας ταξιδεύει σε άλλες εποχές. Πολλούς χαιρετισμούς και από το Νίκο που στάθηκε ιδιαιτέρως στα όσα γράφεις.

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Μαριάνθη,
Αν παρατήρησες στο δημοσίευμά μου αυτό συγκρίνω 3 διαφορετικές εποχές, για την ίδια εορτή, μια εορτή που δεν έχει αλλάξει αλλά απλώς ως άτομο την παρατηρώ από 3 διαφορετικές γωνιές,
Με το πως την έβλεπαν οι άνθρωποι σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα.

Η Εικόνα που συνοδεύει την ανάρτησή μου είναι αυθεντική, μου την έστειλε η μάνα μου ταχυδρομικώς να μου ευχυθεί Χρόνια Πολλα για την ονομαστική μου εορτή τον Νοέμβριο 1971.
Μόνο ότι πρόσθεσα την λεζάντα του 2010

Δεν ξέρω αλλά αυτά τα μικρά κειμήλια τα φυλάω, καθότι αντιπροσωπεύουν το πιο αγαπητό άνθρωπο της ζωής μας τη μάνα.

Χαιρετισμούς στον Νίκο παιδιά, ευχαριστώ πολύ,

Γαβριήλ

Dennis Kontarinis είπε...

Φίλε μου
Είσαι υπέροχος. Να δοξάζεις το Θεό που δεν ακολούθησες την εξέληξη αλλά έμεινες έτσι αγνός όπως ξεκίνησες τη ζωή σου.
Οι αναμνήσεις σου είναι ένας θησαυρός γιά όποιον μορεί να τις καταλάβει.
Και κάπως εκεί είναι και οι δικές μου, Ανάμεσα στο μπαρούτι, τις σκανταλιές και την αγάπη της μάνας. Μόνο που εγώ σαν πιό πολύ..... ήρωας κατάφερα και μαύρισα τα πόδια μου από το ιταλικό μπαρούτι και πηγα κάποιους μήνες στο νοσοκομείο. Και τα πέρασα καλά γιατί εκεί μου δίνανε και φαγητό που δεν είχα σπίτι μου
Και νάσαι περήφανος γι΄αυτά τα τόσα πολλά που έζησες και που μπορείς σήμερα να τα μοιράζεσαι μαζύ μας.
Θα τα πούμε φίλε μου
Νάσαι καλά
Ντένης

σταγόνα είπε...

Αγαπητέ μου Γαβριήλ,
δεν εισαι ο μόνος.. νομίζω ότι όλοι οι μετανάστες ξαναγυρίζοντας εδώ περιμένουν με λαχτάρα να βρουν όλα όσα άφησαν φεύγοντας.. δεν χωράει ο νους τους πόσο η Ελλάδα άλλαξε.. γιαυτό κι εκεί στην ξενιτιά κρατούν τα έθιμα πιο ζωντανά απο ότι εμείς που ζουμε εδώ..

ο κόσμος άλλαξε, η ζωή άλλαξε αλλά τα παιδικά νεανικά μας χρόνια, o τόπος που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε ο ουρανός και ο ορίζοντας που πρωτοαντικρίσαμε, οι πρώτες μυρωδιές και ανάσες της Φυσης, τα πρώτα βιώματα και συναισθήματα στο παρεδώσε μας με τους ανθρώπους, παραμένουν το λίκνο και η κιβωτός της ύπαρξής μας.. η αληθινή μας πατρίδα..

Καλό Πάσχα σου εύχομαι απο καρδιάς..

pylaros είπε...

Γεια σου φίλε Ντένη,
Γράφεις: "Οι αναμνήσεις σου είναι ένας θησαυρός γιά όποιον μορεί να τις καταλάβει"

Αυτό ακριβώς είναι το δυσκολοτερο πράγμα, (για όποιον μπορεί να τις καταλάβει)
Είναι τόσο ολίγοι, η νέα γενιά δεν σε-τις καταλαβαίνει, οπότε αναγκαστικώς μένεις με την μοναξιά αυτών των θησαυρών με την ελπίδα ότι κάποτε θα βρεθεί κάποιος που θα σε-τις νιώσει.
Ευχαριστώ φίλε

Γαβριήλ

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ φίλε Γαβριήλ είσαι πολύ τυχερός που γλύτωσες,δίχως σημάδια από τα ενθύμια που άφησε ο κατακτητής.Το λυπηρό είναι φίλε μου ότι τα έθιμα μας,όπως διαπίστωσες κι εσύ σιγά σιγά τα τρώει η σκόνη του πολιτισμού .Μόνο την γλυκιά ανάμνηση της μάνας μας, δεν μπορεί κανείς να την αφαιρέσει από τη καρδιά μας. Αυτή θα μένει ακοίμητη μέχρι την τελευταία μας πνοή.Καλή Ανάσταση, χρόνια πολλά .Κατερίνα

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Κατερίνα,
Στο κείμενό μου αυτό, αναλύω τρεις τρισδιάστατες εποχές, με πολέμους πείνα και δυστυχία, με ή χωρίς κόκκινα αυγά, κατάσταση η οποία φέρνει τον θρησκευτικό φανατισμό, μετά η ουδετερότητα της παγκοσμιότητας βρεγμένη με αρμύρα της θάλασσας, μετά ο μοντερνισμός της κοινωνίας,

Ναι είναι όπως τα λες ευτυχώς που γλυτώσαμε από τα λάφυρα που άφησαν οι κατακτητές.

Καλή ανάσταση, Χριστός Ανέστη,
Ευχαριστώ
Γαβριήλ

σταγόνα είπε...

Γαβριήλ μου,
μόλις ξεπήδησες μια σταγόνα!!!! :):)

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Σταγόνα,
Θυμάμαι σαν σε όνειρο, χθές το βράδυ σου απάντησα στο σχόλιό σου, νόμιζα ότι δημοσιεύτηκε, μετά απάντησα στον Ντέννη. Τώρα κοιτώ δεν το βλέπω, απίστευτο και όμως συμβήκε κι αυτό.
Ήθελα να σου πω από καιρό ότι στο πέρασμα της ζωής μου έχω κάνει ναυτικός με πολλους φίλους από την Χίο, από Καρδάμυλα, Λαγκάδα, Χώρα Οινούσαι, όπως κι εσύ αν κρίνω από τα δημοσιεύματά σου και τις φωτογραφίες από εκεί θα κατάγεσαι.

Όσο για την Λαμπρή ήταν αυτή η αυθεντική, αυτη που γεννήθηκα, μετά άλλαξε μουσκεμένη με αρμύρα φάνταζε μακριά μου σαν όνειρο σε θαλασσινη ομίχλη, αυτή που απέμεινε την βρήκα τελευταία μοντέρνα να κάνει παρέα στις καφετέριες με φραπέ.

Ευχαριστώ,
Καλή Ανάσταση, Χριστός Ανέστη

Γαβριήλ
Υ.Γ.
Εδώ έχουμε εκδώσει μια ανθολογιά με τίτλο (ΟΙ ΣΤΑΛΕΣ ΠΟΥ ΓΙΝΑΝΕ ΒΡΟΧΗ)
κι αυτή έχει να κάνει με σταγόνες=στάλες

Γιώτα Φώτου είπε...

Ναι, όλα έχοουν αλλάξει. Σας το βεβαιώνω κι εγώ που δεν έλειψα κανένα Πάσχα από την Ελλάδα. Όμως θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που μέσα στην καρδιά μου υπάρχουν όλα αυτά που περιγράφετε. Μέσα στην καρδιά μου κρατώ εικόνες, αρώματα, λόγια, μελωδίες. Κι έτσι πορεύομαι αυτές τις μέρες, ταξιδεύοντας στο παρελθόν. Κι αναρωτιέμαι: η νέα γενιά πώς θα αισθάνεται στα επόμενα χρόνια; Έγινα εγώ αιτία να κρατήσουν τα παιδιά μου τα δικά τους χρώματα, διαφορετικά ίσως αλλά δικά τους η τους έδειξα απλά ένα ασπρόμαυρο τοπίο;.
Καλό Πάσχα

pylaros είπε...

Χριστός Ανέστη αγαπητή μου Γιώτα,
Τα παιδιά μας συνήθως κρατάνε αυτό που τους έμαθαν οι γονείς στα πρώτα αθώα χρόνια.

Είναι οι εικόνες μιας εποχής που δεν σβήνουν ποτέ, έστω κι αν κάποτε η ωμή πραγματικάοτητα είναι διαφορετική.

Εφόσον γράφεις παιδικά βιβλία, (σε συγχαιρω) μαζί με το γράψιμο πλάθεις και την παιδική ψυχή στην αθωότητα και τις χαρές αυτής της αξέχαστηε ηληκίας..

Καλό Πάσχα

Γαβριήλ

Justine's Blog είπε...

Αγαπημένε Γαβρίλη,
Το Πάσχα ζεί μέσα μας εδώ στην ξενητειά, το μεταφερουμε αυτούσιο στα παιδιά μας. Κι αυτό είναι η μεγαύτερη κατάκτηση.
Οσο για τη νεοελληνική πραγματικότητα, αλλού διατηρεί τα έθιμα καθότι είναι και τουριστική ατραξιόν, κι αλλού όχι.
Μη μου στεναχωριέσαι, οι γιορτές είναι δικές μας αφού τις πιστεύουμε και τις αναβιώνουμε.
Καλή Ανάσταση!

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Ιουστίνη,
Καλό Πάσχα, Χριστός Ανέστη,

Σήμερα άκουσα στο ραδιόφωνο για την παρουσίαση του βιβλίου σου με την παρουσία της προξένου της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη, Α. Μ.

Ωρεβουάρ!

Καλή Ανάσταση, εδώ έχουμε έναν ανοιξιάτικο καιρό, χαμογελά μέχρι και ο ουρανός..
Ευχαριστώ
Γαβριήλ