Πριν ξημερώσει:

Πριν ξημερώσει,

Ο Χαβιέρ κυκλοφορούσε με ένα κόκκινο τζιπ, ψηλός σχεδόν ξανθός, μου τον είχε συστήσει μια γνωστή μου γυναίκα η οποία συζούσε μαζί του, είχαν μάλιστα κι ένα κοριτσάκι. Πολλές φορές τα βράδια μαζευόμαστε στην αυλή του σπιτιού της, εκεί όπου έμενε σε ένα μικρό αγρόκτημα έξω απ την πόλη, χωρίς ηλεκτρικό, άναβαν μάλιστα κι ένα φυτίλι με πετρέλαιο που εξείχε από ένα τενεκεδένιο κουτί, το οποίο παρήγαγε μαύρο καπνό για να διώχνει τα κουνούπια. Έλεγαν μυθιστορίες ξαπλωμένοι σε αιώρες ή καθιστοί σε παγκάκια κάτω από το δένδρο Yaxché (Ceiba) το οποίο σύμφωνα με την μυθολογία των Μάγια ήταν το ιερό τους δένδρο. Ήταν το σύμβολο του παράδεισού τους όπου οι ψυχές μένουν σε ένα μεταφορικό στάδιο αιωνιότητας, εκεί όπου δεν υπάρχει τέλος, ούτε πόνος, ούτε λύπη, απολαμβάνοντας αφθονία φαγητών και πιοτών. Για όλα είχαν εξηγήσεις όπου σε έκαναν να πιστεύεις ότι κι ο εαυτός σου ήταν μέρος ενός σύμπαντος με μαγικά και υπερφυσικά φαινόμενα, π.χ. όταν ακούς ποδοβολητά αλόγων, είναι αυτά που παίρνουν τις ψυχές, ή την γυναίκα που κλαίει στο ποτάμι με τα αχτένιστα μακριά μαλλιά είναι δόλωμα του σατανά, ή την μαύρη πεταλούδα, όταν πετά μόνη της σημάδι θανάτου και χίλια δυο παραισθησιακά γεννήματα του νου.

Ο Χαβιέρ εργαζόταν στους σιδηροδρόμους αυτούς που κουβαλούσαν με τα βαγόνια τους την πραμάτεια στο μόλο του Puerto Barrios για να φορτωθεί στα βαπόρια για εξαγωγή, μπανάνες, είτε καφέ, ή ζάχαρη, η καουτσούκ, ή τσίκλα. Ακολούθως φόρτωναν στα βαγόνια γενικό εμπόριο για μεταφορά στο εσωτερικό ως επί το πλείστων στην πρωτεύουσα ciudad de Guatemala μια απόσταση 300 χιλιομέτρων χτισμένη σε οροπέδιο 1600 περίπου μέτρων κι από εκεί μέχρι την ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού. Για να ανεβαίνουν σε αυτό το υψόμετρο στα μισά της απόστασης όταν άρχιζε η ανηφόρα έβαναν δυο ατμομηχανές, μια μπροστά και μια στη μέση. Γίναμε φίλοι, μου μάθαινε τα μυστικά της αστυνομίας στο λιμάνι, πώς να τους αποφεύγω όταν είχα κάποιο πρόβλημα με το ταξί μου. Κάπου, κάπου, μου έδινε το τζιπ να το οδηγώ. Όλοι στο λιμάνι ήξεραν ότι ήταν σπιούνος της αστυνομίας μα και του τελωνείου καταδίωξης λαθρεμπορίου.
Η δικτατορική στρατιωτική κυβέρνηση είχε δημιουργήσει την παραστρατιωτική οργάνωση «Το Λευκό Χέρι» με αυτή τρομοκρατούσε τους πάντες, εξαφάνιζαν ανθρώπους, αλλά κανείς δεν τολμούσε να μιλήσει φανερά. Η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο, δεν ήξερες αν ο πελάτης που ζητούσε ταξί ήταν πράκτορας της οργάνωσης αυτής ο οποίος με το παραμικρό μπορούσε να σε οδηγήσει κάπου και να σε σκοτώσει, έτσι για κάποια υπόνοια, ή απλούστατα γιατί του άρεσε το αυτοκίνητό σου. Πολλά άτομα με λεφτά προπαντός αυτοί οι οποίοι δάνειζαν χρήματα με επιτόκιο στους φτωχούς εξαφανιζόταν, τελικά εύρισκαν τα πτώματά τους να επιπλέουν στο ποτάμι. Ο Χαβιέρ ήταν στο στοιχειό του, έλυνε κι έδενε.
Έτσι ένα βράδυ θα ήταν περίπου μεσάνυχτα χτυπήματα ακούστηκαν στην πόρτα του σπιτιού μου. Ποιος να είναι τέτοια ώρα; Φοβάσαι να ανοίξεις.
Η φωνή ακούστηκε μαζί με κλάματα, φωνάζοντας το όνομά μου. Άνοιξα την πόρτα ήταν η γυναίκα του Χαβιέρ, έκλαιγε. Θέλω να με πας με το ταξί σου σε μια πόλη 200 χιλιόμετρα στο βάθος της ενδοχώρας, την είχαν ειδοποιήσει ότι σκότωσαν πισώπλατα τον άνδρα της και θα έπρεπε να πάει εκεί. Επικίνδυνο της είπα, πολύ επικίνδυνο, περίμενε τουλάχιστον να ξημερώσει; Όχι, όχι, δεν γίνεται πρέπει να είμαι εκεί κλπ…
Είχαμε έναν κοινό φίλο καλόν άνθρωπο ο οποίος εργαζόταν στα τραίνα, της είπα να περάσουμε τουλάχιστον να πάρουμε μαζί μας και τον φίλο αυτόν, ναι μου είπε, για συμπαράσταση ήρθε και η γυναίκα μου μαζί. Χτυπήσαμε την πόρτα του φίλου, όχι δεν έρχομαι τέτοια ώρα. Η γυναίκα με καθησύχασε, θα πηγαίνουμε σιγά και θα έχουμε το εσωτερικό φως του αυτοκινήτου αναμμένο. Ξεκινήσαμε στρατιώτες παρουσιαζόταν μπροστά μας και μας σταματούσαν με το χέρι στη σκανδάλη σε τακτικά διαστήματα. Πράγμα παράξενο όλοι είχαν μάθει για την δολοφονία του Χαβιέρ αυτή τους έλεγε πια ήταν και μας άφηναν να περάσουμε. Περνώντας μια μεγάλη γέφυρα στην είσοδο κι έξοδο μπουλούκια από στρατιώτες μας σταμάτησαν. Πάλι τα ίδια, φτάνοντας στην πολιτειούλα αυτή αστυνομικοί την πήραν συνοδεία να την πάνε στο μέρος όπου ήταν ακόμη το πτώμα.
Τώρα εμείς τι κάνουμε πως θα γυρίσουμε πίσω χωρίς να γνωρίζουμε κανέναν, ας πάμε στην αστυνομία να πάρουμε μια γνώμη. Για πρώτη μου φορά συνάντησα αστυνομικούς υπεύθυνους, όχι μας είπαν δεν σας εγγυόμαστε να φύγετε νύχτα, αλλά ούτε και να μείνετε εδώ έτσι άγνωστοι να περιμένετε, μας έβαλαν λοιπόν στην αυλή της αστυνομίας, έκλεισαν πίσω μας μια τεράστια πόρτα να περιμένουμε να ξημερώσει. Όταν βγήκε ο ήλιος μας άνοιξαν την πόρτα, μας έδωσαν κι ένα χαρτί στην περίπτωση που θα μας σταματούσαν στρατιώτες, όπως πραγματικά μας σταμάτησαν και μας ευχήθηκαν καλό ταξίδι. Γυρίσαμε στην πόλη του λιμανιού, ο ήλιος έλαμπε στο τροπικό αυτό μέρος, μόνο που οι άνθρωποι με τις πράξεις τους έβαφαν τις αχτίνες του με σκοτεινό χρώμα της νύχτας.

Γαβριήλ Παναγιωσούλης